PHẦN V

CA DAO TỤC NGỮ VIỆT NAM

CHỦ ĐỀ: TÌNH YÊU NAM NỮ

 

* Thân em như tấm lụa điều

Đã đông nơi chuộng lại nhiều nơi thương

* Dẫu mà không lấy được em

Anh về đóng cửa, cài rem đi tu

Tu đâu cho em tu cùng

May ra thành Phật thờ chung một chùa

* Đêm qua trời sáng trăng rằm

Anh đi qua cửa, em nằm không yên

* Hoa thơm xuống đất cũng thơm

Em giòn, rách áo, đói cơm cũng giòn

* Ai xinh thì mặc ai xinh

Ông tơ chỉ quyết xe mình với ta

* Yêu nhau gánh gạch về đây

Chẳng đắp lên núi, cũng xây lên thành

* Đôi ta như lúa phơi màu

Đẹp duyên thì lấy, sang giàu làm chi

* Nhớ ai ra ngẩn vào ngơ

Nhớ ai, ai nhớ, bây giờ nhớ ai

* Nhớ ai bổi hổi bồi hồi

Như đứng đống lửa, như ngồi đống than

* Nhớ ai nhớ mãi thế này

Nhớ đêm quên ngủ, nhớ ngày quên ăn

* Nhớ ai như nhớ thuốc lào

Đã chôn điếu xuống, lại đào điếu lên

* Thương em chẳng biết để đâu

Để vào tay áo, lâu lâu lại dòm

* Chàng về để áo lại đây

Phòng khi em nhớ, cầm tay đỡ buồn

* Chuông già đồng điếu chuông kêu

Anh già lời nói em xiêu tấm lòng

* Chưa quen đi lại cho quen

Chưa gần, đi lại vài phen cho gần

* Chửa quen đi lại cho quen

Tuy rằng cửa đóng mà then không cài

* Năng mưa thì giếng năng đầy

Anh hay đi lại mẹ thầy năng thương

* Anh ơi đi lại cho dày

Thầy mẹ không gả, em bày mưu cho

* Áo năng thay năng mới

Người năng tới năng thân

* Trăng tròn chỉ có đêm rằm

Tình ta tháng tháng, năm năm vẫn tròn

* Anh về cuốc đất trồng cau,

Cho em trồng ké cây trầu một bên

Mai sau trầu nọ lớn lên

Cau kia ra trái làm nên cửa nhà

* Cây cao mấy trượng cũng trèo

Đường xa mấy dặm cũng theo anh về

* Gặp anh em nở nụ cười

Vắng anh em lại giọt vơi, giọt đầy

* Gặp em thì gặp cho lâu

Đừng gặp một ít thêm sầu lòng em

* Giả đò (vờ) bắt ốc hái rau

Đi ngang qua ngõ, thấy nhau kẻo buồn

* Một lòng kết tóc xe tơ

Một niềm chỉ đợi, chỉ chờ một anh

* Tiện đây đưa một miếng trầu

Chẳng ăn cầm lấy cho nhau bằng lòng

* Bữa ăn có cá cùng canh

Anh chưa mát dạ bằng anh thấy nàng

* Tình anh như nước dâng cao

Tình em như dải lụa đào tẩm hương

* Đôi ta như lửa mới nhen

Như trăng mới mọc như đèn mới khêu

* Đôi ta như thể con tằm

Cùng ăn một lá, cùng nằm một nong

* Còn trời còn nước còn non

Còn cô bán rượu anh còn say sưa

* Đi ngang nghe tiếng em cười

Trong tay cầm nén vàng mười muốn trao

* Đầu năm ăn quả thanh yên

Cuối năm ăn bưởi cho nên đèo bòng

Vì cam cho quýt đèo bòng

Vì em nhan sắc cho lòng nhớ thương

* Em là con gái kẻ Mơ

Em đi bán rượu tình cờ gặp anh

Rượu ngon chẳng quản be sành

Áo rách khéo vá hơn lành vụng may

Rượu lạt uống lắm cũng say

Áo rách có mụn vá ngay lại lành

* Đêm trăng thanh anh mới hỏi nàng

Tre non đủ lá đan sàng nên chăng?

Đan sàng thiếp cũng xin vâng

Tre vừa đủ lá, non chăng hỡi chàng!

* Một đàn cò trắng bay quanh

Cho loan nhớ phượng, cho mình nhớ ta

* Ước gì sông rộng một gang

Bắc cầu giải yếm để chàng sang chơi

* Cô kia đứng ở bên sông

Muốn sang anh ngả cành hồng cho sang

* Vì tình anh phải đi đêm

Vấp năm bảy cái, đất vẫn êm hơn giường

* Vì tình em phải tới nơi

Trăm năm duyên phải một ngày mà nên

Làm trai chí ở cho bền

Đừng lo muộn vợ, chớ phiền muộn con

* Anh còn son, em cũng còn son

Ước gì ta được làm con một nhà

* Bởi thương nên ốm nên gầy

Cơm ăn chẳng đặng gần đầy ba trăng

Ngó lên sao mọc như giăng

Thấy em có nghĩa, mắy trăng cũng chờ

* Chim quyên xuống suối tha mồi

Thấy em lao khổ anh ngồi sao yên

* Cho anh một miếng trầu vàng

Mai sau anh trả lại nàng đôi mâm

* Chẳng tham nhà ngói rung rinh

Tham vì một nỗi anh xinh miệng cười

Miệng cười anh đáng mấy mươi

Chân đi đáng nén, miệng cười đáng trăm

* Chim khôn đậu nóc nhà quan

Trai khôn tìm vợ, gái khôn tìm chồng

* Chim khôn lựa nhánh lựa cành

Gái khôn lựa chốn trai lành gửi thân

* Trai khôn kén vợ chợ đông

Gái khôn kén chồng giữa chốn ba quân

* Em là con gái tổng trên

Em đi bắt cáy xuống lên ngõ này

Tình cờ gặp được anh đây

Có cho chung mẹ, chung thầy hay không?

* Mẫu đơn nở cạnh nhà thờ

Đôi ta trinh tiết đợi chờ lấy nhau

* Cơm ăn một bát sao no

Kẻ về người ở sao cho đành lòng

* Cơm ăn mỗi bữa một lưng

Nước uống cầm chừng để dạ nhớ em

* Tốt gỗ hơn tốt nước sơn

Xấu người đẹp nết còn hơn đẹp người

* Qua sông nên phải lụy đò

Tối trời nên phải lụy O bán dầu

* Đôi ta lấm tấm hoa nhài

Chồng đây vợ đấy kém ai trên đời

Muốn cho gần chợ ta chơi

Gần sông tắm mát, gần nơi đi về

* Gió vàng hiu hắt đêm thanh

Đường xa dặm vắng, xin anh đừng về

Mảnh trăng đã trót lời thề

Làm chi để gánh nặng nề riêng ai

* Mình về ta chẳng cho về

Ta nắm vạt áo, ta đề câu thơ

Câu thơ ba chữ rành rành

Chữ “Trung”, chữ “Hiếu”, chữ “Tình” là ba

Chữ “Trung” anh để phần cha

Chữ “Hiếu” phần mẹ, đôi ta chữ “Tình”

* Anh về em nắm cổ tay

Em dặn câu này, anh chớ có quên

Đôi ta đã trót lời nguyền

Chớ xa xôi mặt mà quên mảng lòng

* Em về anh mượn khăn tay

Gói câu tình nghĩa, lâu ngày sợ quên

* Sự đời nước mắt soi gương

Càng yêu nhau lắm càng thương nhớ nhiều

* Đêm nằm lưng chẳng tới giường

Trông cho mau sáng ra đường gặp em

* Bao giờ cạn rạch Đồng Nai

Nát chùa Thiên Mụ mới sai lời nguyền

* Thò tay mà ngắt ngọn ngò

Thương em đứt ruột giả đò ngó lơ

Tình thương quán cũng như nhà

Lều tranh có nghĩa hơn tòa ngói cao

* Thiếp xa chàng hái dâu quên giỏ

Chàng xa thiếp bứt cỏ quên liềm

* Gần thì chẳng bén duyên cho

Xa xôi cách mấy lần đò cũng đi

* Thương nhau chẳng quản xa gần

Cầu không tay vịn cũng lần mà sang

* Trầu xanh, cau trắng, chay vàng

Cơi trầu bít bạc, thiếp mời chàng ăn chung

* Vì chưng ăn miếng trầu anh

Cho nên má đỏ, tóc xanh đến giờ

* Có trầu, có vỏ, không vôi

Có chăn, có chiếu, không người nằm chung

* Chừng nào muối ngọt chanh thanh

Em đây mới dám bỏ anh lấy chồng

* Chớ chê em xấu em đen

Em như nước đục đánh phèn lại trong

*  Tiện đây đưa một miếng trầu

Chẳng ăn cầm lấy cho nhau bằng lòng

* Trầu này têm tối hôm qua

Hôm nay khách đến đem ra mời người

Trầu này không phải trầu hàng

Không bùa không thuốc sao chàng không ăn

Hay là chê khó chê khăn

Xin chàng đứng lại mà ăn miếng trầu

* Đêm trăng thanh thiếp mới hỏi chàng

Cau xanh ăn với trầu vàng xứng chăng?

Trầu vàng nhá lẫn cau xanh

Duyên em sánh với tình anh tuyệt vời

* Đường xa thì thật là xa

Mượn mình làm mối cho ta một người

Một người mười tám đôi mươi

Một người vừa đẹp vừa tươi như mình

* Cô kia cắt cỏ một mình

Cho anh cắt với chung tình làm đôi

Cô còn cắt nữa hay thôi

Cho anh cắt với làm đôi vợ chồng

* Cô kia cắt cỏ bên sông

Có muốn ăn nhãn thì lồng sang đây

Sang đây anh nắm cổ tay

Anh hỏi câu này có lấy anh chăng?

­­­

* Cô kia má đỏ hồng hồng

Cô chửa lấy chồng còn đợi chờ ai?

Buồng không lần lữa hôm mai

Đầu xanh mấy chốc da mồi tóc sương

* Thân em như củ ấu gai

Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen

Ai ơi nếm thử mà xem

Nếm ra mới biết rằng em ngọt bùi

* Có thương thì thương cho chắc

Bằng trục trặc thì trục trặc cho luôn

Đừng làm như con thỏ nọ đứng đầu truông

Khi vui giỡn bóng, khi buồn giỡn trăng

* Đêm qua nguyệt lặn về Tây

Sự tình kẻ đấy người đây còn dài

Trúc với mai, mai về nhớ trúc

Trúc trở về mai nhớ trúc không?

Bây giờ kẻ bắc người đông

Kể sao cho xiết nỗi lòng tương tư

* Tay tiên rót chén rượu đào

Đổ đi thì tiếc uống vào thì say

Chẳng chè chẳng chén sao say?

Chẳng thương chẳng nhớ sao hay đi tìm?

Tìm em như thể tìm chim

Chim bay bể Bắc, đi tìm bể Đông

* Mình về mình nhớ ta chăng?

Ta về ta nhớ hàm rằng mình cười

Năm quan mua lấy miệng cười

Mười quan chẳng tiếc, tiếc người răng đen

Răng đen ai nhuộm cho mình

Cho răng mình đẹp, cho tình ta say

* Thiên duyên kỳ ngộ gặp chàng

Khác nào như thể phượng hoàng gặp nhau

Tiện đây ăn một miếng trầu

Hỏi thăm quê quán ở đâu chăng là

Xin chàng quá bước lại nhà

Trước là trò chuyện, sau là nghỉ chân

* Em về cắt rạ đánh tranh

Chặt tre, chẻ lạt cho anh lợp nhà

Sớm khuya hòa thuận đôi ta

Hơn ai gác tía lầu hoa một mình

* Trên trời có đám mây xanh

Ở giữa mây trắng xung quanh mây vàng

Ước gì anh lấy được nàng

Để anh mua gạch Bát Tràng về xây

Xây dọc rồi lại xây ngang

Xây hồ bán nguyệt cho nàng rửa chân

Có rửa thì rửa chân tay

Chớ rửa lông mày chết cá ao anh

* Sáng nay tôi đi hái dâu

Gặp hai anh ấy ngồi câu thạch bàn

Hai anh đứng dậy hỏi han

Hỏi rằng cô ấy vội vàng đi đâu?

Thưa rằng tôi đi hái dâu

Hai anh mở túi đưa trầu cho ăn

Thưa rằng bác mẹ tôi răn

Làm thân con gái chớ ăn trầu người

* Hỡi cô gánh nước quang mây

Cho anh một gáo tưới cây ngô đồng

Cây ngô đồng cành cao cành thấp

Ngọn ngô đồng lá dọc, lá ngang

Quả dưa gang ngoài xanh trong trắng

Quả mướp đắng ngoài trắng trong vàng

Từ ngày anh gặp mặt nàng

Lòng càng ngao ngán, dạ càng ngẩn ngơ

* Một thương tóc bỏ đuôi gà

Hai thương ăn nói mặn mà có duyên

Ba thương má lúm đồng tiền

Bốn thương răng nhánh hạt huyền kém thua

Năm thương cổ yếm đeo bùa

Sáu thương nón thượng quai tua dịu dàng

Bảy thương nết ở khôn ngoan

Tám thương ăn nói lại càng thêm xinh

Chín thương cô ở một mình

Mười thương con mắt có tình với ai